၄ - တၢ်အိၣ်တဒၢအကျဲသနူ

တၢ်ထၢဖှိၣ်တၢ်ကစီၣ်, တၢ်သူအီၤသ့, ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်နီၤလီၤ 

ပ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ်ပမ့ၢ်ပှၤပၢၤတၢ်ဘၣ်ဃးဒီးပှၤထၢဖှိၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢ လီဆဲးစဲးကျိးတခါအံၤအပူၤလီၤ. ပဝဲပစူးကါ/ထၢဖှိၣ်တၢ်ကစီၣ်အံၤဒ်သိးနကဟ့ၣ်ပှၤ email  မ့တမ့ၢ် opt-in page မ့တမ့ၢ်တၢ်ဆဲးကျိးအဂုၢ်အဂၤလၢနအိၣ် ဒ်သိးတၢ်ဆီၣ်ထွဲကတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတဖၣ်လီၤ. မတဆါ(မ့ၢ်တမ့ၢ်) ဟ့ၣ်လိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤဆူ ပှၤနီတဂၤဘၣ်. ပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤဒ်သိ ပကဒုးသ့ၣ်ညါနၤဘၣ်ဃာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်ဆဲးကျိးအဂ့ၢ်လီၤ. ပတဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤတၢ်ကစီၣ်ဆူပှၤသၢဖုတဖုလၢ ပတၢ်ကရၢကရိအချဘၢဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်နမ့ၢ်လိၣ်ဘၣ် နီၢ်နီၢ်အဃိဒ်သိးပကမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်နတၢ်မၤအကျဲအ ဂီၢ်လီၤ နမ့ၢ်တဲဘၣ်ပှၤဒ်သိးပတဘၣ်မၤအဃိ, ပကဆဲးကျိးနၤ ခီဖျိ လီပရၢ (အံမ့)လၢခါဆူညါဒ်သိးပကဒုးသ့ၣ်ညါနၤ လၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအရ့ဒိၣ်, တၢ်ကစီၣ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး ဒုးမၤကဲထီၣ်အီၤ မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤ, မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ဆီတလဲလၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပာ် တဒၢအတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤ

ပဃ့နၤဒ်သိးနကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်ကစီၣ်လၢနအိၣ်ဒ်သိးပတၢ် ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဒ်သိးတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်အပှၤအကလံၤအကျဲန့ၣ် လီၤ. ဒ်သိးနကပှ့ၤတၢ်အဂီၢ်, နကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤ တၢ်ဆဲးကျိးအဂ့ၢ်အကျိၤ (ဒ်သိး နမံၤ, အံမ့ address, ဒီး ကဘီကရူၢ် အိၣ်ဆိးအလီၢ်) ဒီး ကျိာ်စ့အတၢ်ဆဲးကျိး ( ဘၣ်ဃးဒီး credit card number, တၢ်လၢၢ်ကွံာ်အနံၤအသီ) န့ၢ်လီၤ. လၢတၢ်ဆဲးကျိးဝဲအံၤကဘၣ်တၢ်ဆိးကါအီၤဖဲ တၢ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤတၢ်ဒ်သိးကဘၣ်ဆဲးလီၤမၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ တၢ်ကီတၢ်ခဲမ့ၢ်အိၣ်တခါခါလၢတၢ်မၤအကျဲတခါခါဒီး, ပကသူတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဝဲအံၤဒ်သိးပကဆဲးကျိးနၤန့ၢ်လီၤ. တၢ်ပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢလီစၢၢ်ဆဲးကျိးအံၤ, နမ့ၢ်ပာ်လီၤနသးလၢနကဟ့ၣ်အခွဲးလၢနကပိာ်ထွဲအခံခီဖျိ (အံမ့), ဒ်သိးနကဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤနတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကဆါအီၤအဂီၢ်လၢနကသးစဲအဂီၢ်လီၤ. နဃုထၢတၢ်တၢ်ဆဲးကျိးအံၤသ့ဝဲကိးအဆၢကတီၢ်ဒဲးလီၤ

Cookies  

ပသူ Cookies လၢလီစၢၢ်ဆဲးကျိးအံၤလီၤ. Cookies တခါအံၤ မ့ၢ်တၢ်ထၢဖှိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တခါလၢတၢ်ပာ်ဖှိၣ်အီၤလၢလီစၢၢ်ဆဲးကျိ ပှၤတမှံၤပာ်ကီၤလီၤစိၤလၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂီၢ်(hard drive) ဒ်သိးမၤစၢၤပှၤလၢလီၤ.   မ့ၢ်ဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်အဒိအတဲာ်န့ၣ်, ဖဲပသူ Cookie မ့ၢ်တၢ်မၤသ့ၣ်ညါမၤဖျါထီၣ်နၤ, နတလိၣ်ဘၣ် တၢ်ကတိၤခူသူၣ် (password) အါန့ၢ်ဒ်တခါ, ဒ်သိးအတမၤလၢာ်နတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖဲတၢ်ပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ် တၢ်ကျဲၤပိာ်ထွဲထီၣ်အခံလၢပလီစၢၢ်စဲးကျိးလီၤ. Cookies စ့ၢ်ကီးမၤညီထီၣ်ပှၤလၢပကျဲပကျိၤဒီး ပတၢ်ပညိၣ်ဒ်သိး တၢ်သးစဲလၢပှၤလၢအသူအီၤဒ်သိး ကမၤဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ်တၢ်လဲၤခီဖျိလၢပလီစၢၢ်စဲးကျိးအဂီၢ်လီၤ. Cookie အံၤတၢ်ဘၣ်သူအီၤဒ်သိး တၢ်တဘၣ်ဘျးစဲလိာ်အသးလၢ ပကစၢ်ဒၣ်ပဝဲ ပဂ့ၢ်ပကျိၤတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤသ့လၢ ပလီစၢၢ်စဲးကျိးအဂီၢ်လီၤ.

တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတဖၣ်ဒီး တၢ်ပြၢလိာ်အသးတဖၣ်

လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်တကတီၢ်ဘၣ်တကတီၢ်ဘၣ်အပူၤ ပလီစၢၢ်စဲးကျိဃ့ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤခီဖျိ တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတဖၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ပြၢလိာ်အသးတဖၣ်လီၤ. တၢ်နုာ်လီၤမၤသကိးတၢ်လၢတၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတဖၣ် မ့တမ့ၢ်တၢ်ပြၢလိာ်အသးတဖၣ်မ့ၢ် နတၢ်သးအိၣ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤဒီး နကဘၣ်ဃုထၢလၢမ့ၢ်နကမၤသကိးတၢ်ဧါ တမၤသကိးတၢ်ဧါ အဃိသတးဒီး ဒ်သိးနကမၤဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢတၢ်ဘၣ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတဖၣ် ပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဆဲးကျိးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ် ( ဒ်သိးနကပာ်ဖျါထီၣ် နမံၤ ဒီးကဘီကရူၢ်အိၣ်ဆိးအလီၢ်), ဒီးပှၤကလုာ်တကလုာ်ဒီးတကလုာ်အနီၢ်ဂံၢ်နီၢ်ဒွးအဂ့ၢ်အကျိၤ (ဒ်သိးတၢ်ရၤလီၤအနီၢ်ဂံၢ် zip code, သးအနံၣ်အလါအပတီၢ်)လီၤ.  တၢ်ဆဲးကျိးအဂ့ၢ်အကျိၤတၢ်ကဘၣ်သူအီၤဒ်သိးတၢ်က ဘၣ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ပှၤလၢအမၤနၢၤတၢ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်လၤကပီၤခိၣ်ဖးန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤကဘၣ်တၢ်သူအီၤဒီး ဘၣ်တၢ်ပညိၣ်အီၤလၢတၢ်ကဲခိၣ်ကဲနၢ် မ့ၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး ဒ်သိးတၢ်ကမၤဂ့ၤထီၣ်ဒီးသူအီၤဒ်သိးပကန့ၣ်ဘၣ်တၢ်သူၣ်မံသးမံလၢ လီစၢၢ်စဲးကျိးအဂီၢ်လီၤ.

နတၢ်လဲၤနုာ်မၤန့ၢ်ဒီး ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအပူၤ နဃုထၢတၢ်လၢအကမၤအသးလၢခါဆူညါတၢ်မၤထီၣ်ထီအပတီၢ်အဂီၢ် နဆဲးကျိးပှၤသ့ဝဲကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးလီၤ. နမၤတၢ်သ့လၢလာ်အသိး ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးဒ်သိးနကဆဲးကျိးပှၤ ခီဖျိတၢ်ပိာ်တၢ်တဲ (ချဲး), လီပရၢ (အံမ့) မ့ၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး နဟ့ၣ်ပှၤနကလံၤဒၢ အနီၢ်ဂံၢ်လၢ ပလီစၢၢ်စဲးကျိသ့ဝဲဒၣ်န့ၢ်လီၤ.

  • ကွၢ်လီၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢပမၤန့ၢ်လၢနအိၣ်, ဒ်တၢ်စံးကလိာ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ.
  • ဆီတလဲ/ မၤဘၣ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢပမၤန့ၢ်လၢတအိၣ်.
  • ထူးသံကွံာ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢနအိၣ်တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤ.
  • ဒုသ့ၣ်ညါပှၤ တၢ်ဘၣ်ယိာ်တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤလၢအဘၣ်ဃးဒီးနဂ့ၢ်နကျိၤ.

တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ 

ပဟံးန့ၢ်စဲးဖီကဟၣ်အတၢ်ပလီၢ်ဆိဒ်သိး ပကဟုကရာ်နတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂ့ၢ်အကျိၤလီၤ. ဖဲနဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်သးညီ, မဲာ်ထံညီအဂ့ၢ်အကျိၤခိဖျိ ပှာ်ယဲၤသန့ (website)အခါ, နတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤန့ၣ်ဘၣ်တၢ်သုတမၤဖျါအီၤလၢအအိၣ်လၢအ့ထၢၣ်နဲးအဖီခိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢတအိၣ်လၢအ့ထၢၢ်နဲ့အဖီခိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်တခါဂ့ၤတခါဂ့ၤလၢပထၢဖှိၣ်အီၤလၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအရ့ဒိၣ် ( ဒ်သိးအကဒွဲခးက့အဂ့ၢ်အကျိၤ), တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဝဲန့ၢ်မ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ဆီတလဲအီၤဆူတၢ်ကတိၤခူသူၣ်ဒီး ဘၣ်တၢ်ဆှၢလီၤဆူပအိၣ်ခိဖျိကျဲအိၣ်သဒၢသ့န့ၣ်လီၤ. နပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤအီၤသ့ဝဲခီဖျိနကွၢ်ချု တၢ်ပနီၢ်လၢအမ့ၢ်နီၢ်ဝံာ်တံၢ် (lock icon) လၢနတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးမတၢ်မၤနိးဃာ် ( address bar) လၢ “https” တၢ်ခီၣ်ထံၤလၢနအိၣ်နဆိးအလီၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ပှာ်ယဲၤကဘျံး (Web page) န့ၢ်လီၤ. ပတပာ်ဖှိၣ်နဒ်သိးအကဒွဲခးက့အဂ့ၢ်အကျိ (cradit card data) လၢပခီၣ်ဖၠူတၢၣ်အခိၣ်ကျၢၢ်ပူၤဘၣ်. ဖဲပသူတၢ်ဆီတလဲဆူတၢ်ကတိၤခူသူၣ်အခါပပာ်တဒၢတၢ်လၢပှၤတကြၢးထံၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်လၢတၢ်သုတမၤဖျါအီၤလၢအအိၣ်လၢအ့ထၢၣ်နဲးအဖီခိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ဒ်သိးပကဒီတဒၢနၤလၢတၢ်လၢအတအိၣ်လၢအ့ထၢၢ်နဲ့အဖီခိၣ်မ့ၢ်ဂ့န့ၣ်လီၤ. ထဲပှၤမၤတၢ်လၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဒ်သိးပှၤလၢအမၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအတၢ်မၤ (အဒိ, တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါကျိာ်စ့ မ့တမ့ၢ် ပှၤပှ့ၤတၢ်ဖိဟ့ၣ်တၢ်မၤစၢၤ) လဲၤနုာ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဒ်သိး ပှၤလၢအကစၢ်ဒၣ်ဝဲလၢတၢ်ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်အဂ့ၢ်အကျိၤန့ၢ်လီၤ. ခီၣ်ဖၠူထၢၣ်/ ခီၣ်ဖၠူတၢၣ်အခိၣ်ကျၢၢ် အညါပူၤ, ပပာ်ဖှိၣ်ဃာ်ပှၤလၢအကစၢ်ဒၣ်ဝဲလၢတၢ်ဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် အဂ့ၢ်အကျိၤ ဒ်သိးပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဒီသဒၢလၢခိၣ် ဃၢၤဝးတရံး န့ၢ်လီၤ.

နမ့ၢ်ကလၢၢ်ဘၣ်လၢ ပတအိၣ်တဘိယူၢ်ဃီလၢ ပကမၤစၢၤနၤအဃိ, တၢ်အိၣ်တဒၢအတၢ်သိၣ်တၢ်သီအဃိ, နကြၢးဆဲးကျိးပှၤလီၤ.